Bilimden İlhamla Girişime: Innovres’in Doğuş Hikâyesi

innovRES, bir fizyoterapistin sahadaki gözlemleriyle, bilimsel merakıyla ve çözüm üretme kararlılığıyla doğdu. Kuruluş hikayemiz, sadece bir ürün geliştirme sürecinden ibaret değil; aynı zamanda klinik ihtiyaçların Ar-Ge vizyonuyla nasıl kesişebileceğini gösteren güçlü bir örnek. Klinikteki İhtiyaçlar Bizi Yönlendirdi Klinik tecrübelerimiz KOAH gibi kronik solunum hastalarında, kalp-akciğer cerrahisi sonrasında ya da COVID-19 geçirmiş kişilerde gördüğümüz solunum kas zayıflığı problemlerinin daha etkili ve kişiselleştirilebilir çözümlere olan ihtiyacını net bir şekilde ortaya koyuyordu. Kardiyopumoner rehabilitasyon alanında çalışan fizyoterapistlerin iyi bildiği üzere Türkiye’de ve dünyada solunum rehabilitasyonu için kullanılan bazı cihazlar elbette var. Bunlara örnek olarak ABD ve İngiltere menşeili farklı cihazlar verebiliriz. Bu cihazların hastalar ve klinisyenler açısından Türkiye’de temin edilmesi yıllar içerisinde daha da zor hale gelmeye başladı. Ayrıca bu cihazlar genellikle ya sadece inspiratuar kas eğitimi ya da sadece ekspiratuar kas eğitimine yönelik geliştirilmiş, kişiselleştirme seçenekleri sınırlı kalan ve maliyeti yüksek olan cihazlardı. Tam bu noktada, 2022 yılında TÜBİTAK 1001 desteğiyle yürütülen bir Ar-Ge projesi, dönüm noktası oldu. “Türkiye Kökenli Bir Kişiselleştirilmiş Solunum Egzersiz Cihazının Geliştirilmesi ve Klinik Etkilerinin Farklı Örneklemler Üzerinde İncelenmesi” başlıklı bu proje, hem akademik hem teknolojik anlamda büyük bir atılımı temsil etti. Bu proje yalnızca bir cihaz ortaya çıkarmadı aynı zamanda pulmoner rehabilitasyon alanında çözüm üretmeyi hedefleyen innovRES girişiminin temelini attı. TÜBİTAK destekli projemizde mevcut solunum kas eğitimi cihazlarına göre daha geniş direnç aralığına sahip, portatif ve maliyet açısından erişilebilir bir cihaz geliştirdik. Böylece hem bireyler hem de sağlık kurumları için ulaşılabilir, kişiselleştirilebilir ve klinik olarak uygulanabilir bir çözüm sunmuş olduk. Fizyoterapist Gözünden Ürün Geliştirme Deneyimi innovRES’in iki ortağı olarak Doç. Dr. Buket Akıncı ve Dr. Fzt. Çiğdem Emirza Cilbir, ürün geliştirme sürecini birlikte yürütüyoruz. Kardiyopulmoner rehabilitasyon alanında çalışan fizyoterapist olan bizler için ürün geliştirme süreci hem çok kıymetli hem de oldukça zorlu deneyimler edindiğimiz bir aşama oldu. Klinik gözlemle başlayan sürecin somut bir ürüne dönüşmesi ve klinik araştırma fazlarında katılımcılardan aldığımız olumlu geri bildirimler bize neden başladığımızı hatırlatarak ilerisi için daha fazlasını yapmaya yönlendiriyor. Mühendislik, fizyoterapi ve rehabilitasyon, göğüs hastalıkları, kalp-damar cerrahisi alanlarındaki uzman kişileri bir araya getiren disiplinler arası ekibimiz de farklı açılardan bakabilmemizi sağlıyor. Zorluklar ise girişimciliğin doğasında vardı. Akademide sadece proje olarak kalabilecek bu çalışmayı farklı bir yolda yürüyerek daha ileri taşımayı hedefledik. Bizim için yeni olan bu yolda kendimizi geliştirmek için farklı kurumlardan girişimciliğe yönelik mentörlükler aldık. Bilgiyi Ticarileştirme Merkezi Ön Kuluçka Programı’na kabul edildik. Davet edildiğimiz inovasyon etkinliklerinde ürünümüzü ekosistemin diğer üyeleriyle paylaşma ve onlardan geri bildirimler alma fırsatı bulduk. Şu Anda Hangi Aşamadayız? Cihazımız şu anda teknolojik olarak TRL 6 seviyesinde, yani klinik testleri yapılmış, kullanıcı testlerinden geçmiş ve prototip doğrulaması tamamlanmış bir düzeyde. Patent başvuru süreci devam ediyor; bu da ürünün ticarileşme potansiyelini koruyarak fikri mülkiyet haklarıyla korunmasını sağlıyor. Akademik açıdan, cihazla ilgili çok merkezli klinik çalışmalar yürüttük. Kişiselleştirilmiş Solunum Egzersiz Cihazı’nın solunum fonksiyonlarına ve egzersiz kapasitesine etkilerini sağlıklı kişilerde, KOAH’lı hastalarda ve kalp cerrahisi geçirmiş bireylerde randomize kontrollü çalışmalarla inceledik. Cihazın tasarım özelliklerini ve ilk testleme sonuçlarını Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği (TÜSAD) Kongresi 2024’te bildiri olarak sunduk ve makalesi için Turkish Journal of Medical Science’tan kabul aldık. Sağlıklı kişilerdeki klinik etkilerini Threshold PEP ve Threshold IMT ile verdiğimiz solunum kas eğitimi grubu ile karşılaştırdık ve sonuçlarını European Respiratory Society 2025 kongresinde sunduk. KOAH grubunda yürüttüğümüz çalışmamız ise TÜSAD 2025 kongresinde sunulmak üzere kabul aldı. Akademik çıktılarımız sayesinde ürünümüz yalnızca bir ticari ürün değil, aynı zamanda kanıta dayalı bir rehabilitasyon aracı olarak sağlık profesyonellerinin güvenle kullanabileceği bir çözüm haline geliyor. Bir Sonraki Adımlar Gelecekteki hedefimiz, Türkiye’de solunum rehabilitasyonuna erişimi artırmak ve bununla sınırlı kalmayıp yerli ve yenilikçi ürünlerimizle uluslararası pazarlarda yer almak. Uzun vadede ise dijital sağlık çözümleriyle birlikte çalışan bir ürün ailesi geliştirerek klinik uygulamalara katkı sağlamayı hedefliyoruz. Bu amaçla yeni projeler geliştiriyor, klinik iş birliklerimizi güçlendiriyor ve girişimcilik ekosistemiyle daha yakın ilişkiler kuruyoruz. Bizi en çok motive eden şey ise, geliştirdiğimiz teknolojilerin hastalardaki etkilerini görmek oluyor. Doç. Dr. Buket AKINCI InnovRES Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Ticaret AŞ&Biruni Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü (İngilizce), İstanbul Dr. Fzt. Çiğdem EMİRZA CİLBİR InnovRES Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Ticaret AŞ, İstanbul